इतिहासमा लेखिएको कुरा जो   छ।

बि. स. १७२७ सालमा उपल्लो किरात राज्यमा फुन्छो नामग्याल पछि उनका छोरा तेन्सोङ नामग्याल राजा  भए। उनले कोशी प्रान्तका योङयाहाङ लिम्बु  राजाका छोरी(थुङवामुक्सा)संग विवाह गरे। उनले आफ्नो नाममा ग्येजिङ स्थित पेमायोंजी गुम्बाको माझमा दरबार निर्माण गर्न लगाए। उनले सो दरबारको नाम लिम्बु भाषामा ''सङखिम'' राखे। जसको अर्थ नयाँ घर भन्ने हुन्छ। समय क्रममा त्यहि नाम(सङखिम) अप्रभंश भई सुखिम बन्यो। हाल यसलाई सिक्किम भन्ने गरिन्छ। अझै पनि पूर्वी पहाडी क्षेत्र बुढापाकाहरुले सिक्किमलाई सुखिम भन्ने गरेको पाइन्छ।  त्यसै गरि सिक्किमबाट  आएकाहरुलाई सुखिमे भन्ने गर्दछन।     

या?लाङमा(धान नाच) का केहि नियमहरु।

१. आफ्नो बंश, नातागोता वा साइनो सम्बन्ध लाग्नेहरु बीच धान नाच बर्जित मानिन्छ।
२. आपसी रक्त सम्बन्ध नभएका पुरुष र महिलाहरु बीच मात्र यो नाच नाचिन्छ।
३. धान नाचका पंतिमा सहभागीहरुले केटा-केटा वा केटी-केटी भएर उभिनु हुदैन। केटा-केटीको क्रम मिलाएर उभिनु पर्दछ।
४. सहभागीहरुले एक अर्काको हात समाएर गोलाकार बनाउनु पर्दछ।
५. धान नाचको क्रममा खुट्टाको औलाले केटा-केटी बीच एक आपसमा छुने अनुमति हुदैन। भुलबस त्यसो हुन गएमा ति नृत्यकारहरु समुहबाट तत्काल बाहिर निस्की दुइ हात जोडी एक अर्कासंग क्षमा माग्नु पर्दछ।
६. धान नाचमा टोली नेता आवश्यक मानिन्छ। टोली नेताले दायाँतर्फबाट नृत्य शुरु गर्दै गोलाकार बनाउनु पर्दछ।
७. धान नाच मुलत १३ कदम( ५ कदम दायाँ, ५ कदम बायाँ र ३ कदम सोहि स्थानमा) मिलाएर नाच्ने गरिन्छ।
८. मराउ-पराउ परेका परिवारका सदस्यहरुले शुद्द नभए सम्म धान नाचमा सहभागी हुन उपयुक्त मानिन्न।

थाकथाकु माबोहांङ चेम्जोङ वंश उत्थान संघको औपचारिक तथ्यांक अनुसार चेम्जोङ्ग वंशको कुल जनसंख्या १४,४९४(बि.स. २०६५) रहेको छ। जस अनुसार::-
१. पान्थर- ५४१४
२. धनकुटा- ४१८८
३. मोरंग- २९५०
४. झापा- १८०९
५. ईलाम- १७६
६. सुनसरी- १२२

त्यहाँ दिईको तथ्यांकमा केहि ठाउँका गणना छुटेको हुन सक्ने भएकोले साथै आवधिक अन्तर(५/६ बर्ष अघिको गणना)का कारण यो संख्या  स्वाभाविक रुपमा बढ्ने देखिन्छ।  

थोरै इतिहासका कुरा।

.............''आम्बेपोजोमा'' को सामुहिक संकल्प पछिको बिद्रोहले प्राचिन लिम्बुवान स्थापना गर्यो। उनीहरुले आफ्नो राज्य सिमा उतरमा तिब्बत, दक्षिणमा पूर्णिया छेउ गलालगढ़, पूर्वमा टिस्टा र पश्चिममा दुधकोशी सम्मको  कायम गरे।  जसलाई उनीहरुले दश यक(गढ /किल्ला) मा बिभाजन गरि  दश लिम्बु सरदार छानी शासन गर्ने निर्णय गरे। ति दश लिम्बुहरु मध्येका एक थिए- सोइयाक्लादोङ्हाङ्। 
उनले चौबिस र बोधेलाई केन्द्र मानी पहाडमा चेम्जोङ्ग, संयोग, वाजी, भाजी र तराइमा थारु, धिमाल, कोचेहरुलाई समेटी शासन  गर्न थाले।  साँगुरी(धरान भेडेटार छेउ जसलाई साँगुरी गढीको रुपमा पनि चिनिन्छ) मा मूल किल्ला निर्माण गरेका उनले आफ्नो दक्षिणी सिमाना पूर्णिया छेउ गलालगढ़ सम्म कायम गरे।  

(फोटोमा दश लिम्बुहरु मध्येका एक सोइयाक्लादोङ्हाङ्ले निर्माण गरेको ऐतिहासिक साँगुरी गढी।)

सन् १७६९ मा बुद्दिकर्ण राय(राज/राजा) मोरंग जिल्लाका  राजा भए। उनले विजयपुर(धरान माथिको डाँडो) लाई आफ्नो राजधानी बनाए। उनले मोरंग जिल्लामा चार वर्ष(१७६९-१७७३) सम्म शासन गरे। उनको मृत्यु पछि उनको मृत आत्मालाई बुढा सुब्बा मानेर समाधि निर्माण गरि श्रद्धा गर्न थालियो भन्ने इतिहासिक व्याख्या छ।

* मैथिली भाषामा ''ज'' लाई ''य'' लेख्ने गरेको पाइन्छ। अर्थात् ''ज'' को स्थानमा ''य'' प्रयोग भएको पाइन्छ। जस्तै:- कार्यक्रम=कार्जक्रम, कार्य=कार्ज, योग=जोग आदि। दक्षिण पश्चिम क्षेत्रको शक्तिशाली सेन राज्य, जसको सबै भन्दा ठुलो भूखण्ड हालको मिथिला क्षेत्रमा बिस्तारित थियो,को प्रभावका कारण दश लिम्बुवान भित्रका सरदारहरुले आफ्नो नामको पछि रे/ राय लेख्ने गरेको देखिन्छ। जस्तै:- काङसो-रे/राय, बुद्दिकर्ण राय,  कुम राय, सुन राय, आदि।
 

यदि २०७१/०१/०३ गते बुधबारका दिन थाक्थाकु माबोहांग चेम्जोङ वंश उत्थान संघ सतासीधाम गाउँ इकाई समितिको अधिबेशन सतासीधाम-८ माईधार गैडेमा हुन गईरहेको जानकारी प्राप्त भएको छ।

http://thakthakumabohang.blogspot.com को लागि एउटा कुराकानीलाई जोड्ने जमर्को गर्दैछु।